หลายๆท่านคงเคยทำบุญ ถวายสังฆทาน หรือ ใส่บาตรแล้วกรวดน้ำ โดยหวังว่าจะอุทิศบุญให้กับญาติผู้ล่วงลับ หรือ เทวดาประจำตัวบ้าง เทวดาประจำบ้านเรือน หรือ อุทิศบุญให้กับพ่อแม่บ้าง ให้พี่น้องบ้าง
คำถามที่หลายๆคนสงสัยก็คือ บุญนั้นจะสำเร็จแก่ผู้รับไหม? จำเป็นต้องกรวดน้ำไหม? หรือจำเป็นต้องแตะตัวกันไหม? เรื่องนี้มีกล่าวไว้ในพระไตรปิฎกหรือไม่? ลองมาดูคำตอบกันครับ

การอุทิศบุญแท้จริงแล้ว ทำอย่างไร?

ลองดูวิธีการจากข้อความบางส่วนจากพระไตรปิฎก

ชนเหล่าใดเป็นผู้อนุเคราะห์ ชนเหล่านั้นย่อมให้น้ำและโภชนะอันสะอาดประณีตอันเป็นของ ควรโดยกาล ด้วยอุทิศเจตนาอย่างนี้ว่า ขอทานนี้จงสำเร็จแก่ญาติทั้งหลาย ขอญาติทั้งหลายจงเป็นผู้ถึงความสุขเถิด

ตอบ คือ ให้ทำทาน แล้วตั้งจิตอธิษฐานว่า "ขอทานนี้จงสำเร็จแก่ญาติทั้งหลาย(ที่ล่วงลับไปแล้ว)" แค่นั้นครับ

การอุทิศบุญย่อมสำเร็จแก่ใครบ้าง?

เรื่องนี้มีพราหมณ์สอบถามพระพุทธเจ้าเช่นกัน โดยถามว่า...

ข้าแต่ท่านพระโคดม พวกข้าพเจ้า ชื่อว่าพราหมณ์ ย่อมให้ทาน ย่อมทำความเชื่อว่า ทานนี้จะสำเร็จผลแก่ เปรตทั้งหลายที่เป็นญาติสาโลหิต เปรตทั้งหลายที่เป็น ญาติสาโลหิต จะบริโภคทานนี้. ข้าแต่ท่านพระโคดม ทานนั้นจะสำเร็จผลแก่เปรตทั้งหลายที่เป็นญาติสาโลหิต บ้างไหม เปรตทั้งหลายที่เป็นญาติสาโลหิต จะบริโภค ทานนั้นได้บ้างไหม??

พระพุทธเจ้าตอบโดยสรุปว่า ทานที่อุทิศนั้นย่อมสำเร็จแก่ "เปรต" แต่ไม่สำเร็จกับ เทวดาบนสวรรค์, มนุษย์, สัตว์เดรัจฉาน หรือ สัตว์นรก

ถ้าไม่สำเร็จแก่เทวดา แล้วทำไมพระหลายๆรูปชอบสอนให้อุทิศบุญให้เทวดาด้วยล่ะ??

จริงอยู่ที่ว่าทานนั้นไม่สำเร็จแก่เทวดาที่อยู่บนสวรรค์ แต่บนโลกมนุษย์ ยังมีเทวดาชั้นต่ำๆ (จาตุมมหาราชิกา) ที่เรียกว่า ภุมมเทวดา คือ เทวดาที่อยู่ตามก้อนหิน ภูเขา บ้านเรือน,  รุกขเทวดาที่อยู่ตามต้นไม้ ฯลฯ อยู่ครับ และพระพุทธเจ้าก็ทรงตรัสสอนให้อุทิศบุญกับพวกเขาเหล่านั้นเช่นกัน

ดังพุทธพจน์นี้:

บุรุษชาติบัณฑิต ย่อมสำเร็จการอยู่ในประเทศใด พึงเชิญ ท่านผู้มีศีล สำรวมแล้ว ประพฤติพรหมจรรย์ ให้บริโภค ในประเทศนั้น ควรอุทิศทักษิณาทานเพื่อเทวดาผู้สถิตอยู่ ในที่นั้นๆ เทวดาเหล่านั้นอันบุรุษชาติบัณฑิตนับถือ บูชา ย่อมนับถือบูชาบุรุษชาติบัณฑิตนั้น แต่นั้นย่อมอนุเคราะห์ บุรุษชาติบัณฑิตนั้น ประหนึ่งมารดาอนุเคราะห์บุตรแล้วก็ย่อม เห็นความเจริญทุกเมื่อ ฯ

ความหมายของพุทธพจน์นี้ คือ หากเราอาศัยอยู่ที่ไหน ก็ให้เชิญผู้มีศีล หรือ นิมนต์พระภิกษุสงฆ์มา จากนั้นให้ทำทานอุทิศบุญให้กับเทวดาประจำพื้นที่นั้นๆครับ เทวดาก็จะช่วยเหลือเราครับ

สรุปสุดท้าย การอุทิศบุญจริงๆไม่ต้องกรวดน้ำนะครับ บุญที่ทำ หากเราอุทิศบุญไปก็ย่อมสำเร็จแก่เปรต หรือเทวดาตามแต่ที่เราตั้งใจจะอุทิศบุญ แต่ไม่สำเร็จกับ คนเป็นๆ หรือสัตว์ หรือเทวดาชั้นสูงๆหรือสัตว์นรกต่ำๆมากๆครับ ส่วนใครจะกรวดน้ำ หรือ จะแตะตัวกัน หากตั้งจิตอุทิศให้ถูกต้อง ก็ย่อมสำเร็จได้เช่นกันครับ เจริญธรรมครับทุกๆท่าน

แหล่งอ้างอิง:

-ติโรกุฑฑกัณฑ์ในขุททกปาฐะ (พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๗ ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ-ธรรมบท-อุทาน-อิติวุตตกะ-สุตตนิบาต)

-ปาฏลิคามิยสูตร (พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๗ ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ-ธรรมบท-อุทาน-อิติวุตตกะ-สุตตนิบาต)

-ชาณุสโสณีสูตร (พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๖ อังคุตตรนิกาย ทสก-เอกาทสกนิบาต)